KARANLIK ÖNCESİ MAVİ
Kars Kalesi, 01 Ekim , çekim
saati:17:24
Zor bir renk mavi; soğuk olarak tanımlanan renkler listesinde birinci
sırada yer alan bir renk. Beyaz Dengesi söz konusu olduğunda çoğu zaman Mavi’yi
ısıtmak için sarı tabanlı yazılım filtreleri kullanılır. Gölgede ışık mavi tabanlıdır örneğin,
onu sarı ile ısıtmak gerekir ki çekeceğimiz fotoğraf yeterince canlı ve doğal
renklere sahip olsun. Elbette konumuz beyaz dengesi değil o nedenle bu konuda
çok detaylı yazmayacağım bu sayımızda.
100. Sayımızı kutladığımız bu ay ( Digital Photoline dergisi ) yayımlanacak olan yazımda biraz da sanırım
son dönemde ülkemizin geçtiği zor koşullardan esinlenerek biraz duygusal bir
konu seçmeyi istedim. Bu duygusallığı da işin soğuk tarafından anlatmak geldi
içimden doğal olarak. Mavi soğuk bir renk evet. Zor koşullar nedense soğuk ile
paralel oluşuyor sanırım. Soğuk zorluyor bizleri; soğuk, afetlerle beraber daha
da ağırlaşıyor. Umarım sıcak günler yakındadır, ve bir an evvel insanlarımızı
ısıtır.
Elbette görsel anlamda soğuk tek başına kullanıldığında çekilen kareye
doğal bir hüzün etkisi eklenir. Ancak fotoğraf karşıtlıklar platformunda
oluştuğuna göre, soğuk renkleri, diğer yandan bakarsak, sıcak renkleri
güçlendirmek için de kullanabiliriz. Buradan haraketle, gece çekimlerinde
kullanmaya gayret ettiğimiz “Alacakaranlık Mavisi” konusunu işlemeye gayret
edeceğim. Ancak Alacakaranlık mavisini kullanırken onu aynı zamanda
ısıtabileceğimiz sarı tabanlı renkleri de ihmal etmemeye çalışacağım.
Teknik olarak aslında çoğumuzun bildiği birkaç önemli noktayı tekrarlamak
gerekirse şunları kısaca söyleyebiliriz:
(1) Zamanlama:
Gün doğumundan evvel veya gün batımından hemen sonraki kısa zaman dilimlerinde
gökyüzünde oluşan o muhteşem mavi rengi fon olarak kullanıp az ışık mimari
çekimlerimizi daha renkli hale getirebiliriz. Elbette mevsim önemli bir
belirleyicidir bu noktada. Örneğin yaz dönmelerinde gün batımının ardından
kızıl rengin bitimiyle başlayan mavi gökyüzü yaklaşık 20-25 dakika kadar sürer.
Önce doğu yönü alacakaranlık mavisine ulaşır, daha sonra da batı yönü. Buradan
haraketle arkası doğuya bakan bir mimari eserin fotoğrafı önce, arkası batıya
bakan bir eserin ise sonra çekmek şeklinde yapacağımız bir planlamayla aynı
akşamda birkaç ayrı alanda Alacakaranlık Mavisi’ni yakalamak mümkün olabilir.
Kış mevsimlerinde ise bu süre neredeyse 5 dakikaya kadar bile inebilir.
Fotoğrafı çektiğimiz yön batı istikametindeyse, henüz gökyüzü kızıl
renklerdeyken de çekim yapılabilir. Ancak görüldüğü üzere gerçek Alacakaranlık
mavisine ulaşılamaz. ( Dolmabahçe Sarayı, 18 Haziran , çekim saati: 20:16 )
Anadolu Kavağı, 12 Temmuz , Saat:20:59 .
(2) Çekim Tekniği: Bu tür çekimlerde az ışıktan ve uzun pozlamadan bahsettiğimize göre
muhakkak sehpa kullanmalıyız. Ayrıca titremeyi iyice sıfıra yaklaştırmak için
varsa kablolu deklanşör ya da uzaktan kumanda, ya da en azından geciktirmeli
çekim ile deklanşöre bastığımız anda değil de biz makinamızdan koptuktan biraz
zaman sonra pozlamanın başlamasını sağlamalıyız. Unutmamalıyız, az ışık
çekimlerinde titreme riski çok artar ve sehpa ile çekseniz bile makinanızın en
ufacık bir haraketi çektiğiniz karenin çöp olmasına neden olur.
(3) Işık Ölçümü:
En önemli kararlardan birisi hangi ışık değerine göre çekim yapacağımızdır.
İnsan eliyle yapılan aydınlatmalar genelde spot türü bir noktadan başlayan ve
yayılan bir ışık sağladığı için içimiz daha da zordur. Bu nedenle erken zamanda
çekmemiz önem kazanır. Yani gün batar batmaz başlayan “erken alacakaranlık
mavisi” işimizi ışık okuma konusunda kolaylaştırır. Çünkü hala gökyüzünden
konumuzun üzerine gelen ışık sadece spot aydınlatma değil daha homojen bir
ışıklandırma sağlamaktadır. Genelde asıl referans değerimiz aydınlatmalara
yakın olan yüzey bölgeleridir. Gökyüzünden gelen ışık ise geri kalan alanların
aydınlanmasını sağlar.
Topkapı Surlar, 02 Temmuz , saat :20:00
Selimiye, 06 Eylül, çekim saati: sabah 06:39
Süleymaniye, 16 Eylül, çekim saati: 19:28
Selçuk Kalesi, 14 Mayıs, çekim
saati: 19:47
Kumkapı, 12 Mayıs, çekim saati:19:37
Aksaray Ulucami, 19 Mayıs, çekim saati: 19:05
Mevlana, 17 Mayıs, çekim saati: 19:24
Özetlemek gerekirse, mevsime bağlı olarak gün batımı saatleri değiştiği
için gün batımının hemen ardından ya da gün doğmadan hemen evvel gökyüzünde
mavi renk hakimken yapılan çekimlerde daha renkli karelere ulaşmamız mümkündür.
Önemli olan zamanı kaçırmamak, çekim zamanından evvel tripodumuz üzerinde
kadrajımızı hazırlamış halde beklemek, ve çekim esnasında makinamızı
titretmemeye özel önem göstermektir. Alacakaranlık mavisini ziyaret edeceğiniz
mekanlarda boş geçmemenizi öneririm. Yeter ki mekanda güzel aydınlatılmış
alanları gündüz gezinizde belirleyin. Unutmayın, bir kentin fotoğrafik anlatımı
sadece gündüz çekilen karelerle sağlanmaz. Gece özellikle de alacakaranlık
mavisinde çekeceğiniz kareler size anlatımda büyük destek sunar.
Işığınız bol, fonunuz alacakaranlık mavi
olsun.
NOT: Digital Photoline dergisinin 100. Sayısı şu an bayilerde. Pek çok bilgi veren önemli makalenin bulunduğu bu dergiyi almanızı öneririm.
Saygılarımla
Hakan Hatay
Kasım 2011
